Przepisy BHP jasno wskazują, że pracodawca ma obowiązek zapewniania pracownikom odzieży roboczej. Dowiedz się, jaki jest okres używalności wg przepisów i jaki przysługuje ekwiwalent za odzież roboczą.
Kiedy pracownikowi przysługuje odzież robocza?
Kodeks pracy reguluje obowiązek zapewnienia odzieży ochronnej w art. 237 paragrafie 7. Według tego postanowienia pracodawca ma obowiązek udostępnienia pracownikowi nieodpłatnie odzieży roboczej, gdy:
- odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
- występują wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy, wymogi sanitarne lub wymagania technologiczne.
Uwaga: Jeśli pracownik zniszczy odzież przekazana przez pracodawcę, to musi zwrócić mu należną kwotę. To zobowiązanie występuje wyłącznie, gdy odzież lub obuwie robocze zostaną zniszczone z winy pracownika. Nie obejmuje ono sytuacji losowych.
Czy pracownik może pracować we własnych ubraniach?
To zależy od zajmowanego stanowiska. Kodeks pracy zabrania używania własnej odzieży i obuwia roboczego w przypadku gdy:
- Pracownik wykonuje prace związane z bezpośrednią obsługa maszyn i urządzeń technicznych.
- Pracownik wykonuje prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.
W takich sytuacjach pracodawca jest zobowiązany dostarczyć ubranie odpowiednie do warunków pracy. O wyborze tego ubrania powinna decydować: „stosowana technologia, instrukcja producenta, literatura fachowa, doświadczenie życiowe”– Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dn. 30 X 2010 r., sygnatura akt I OSK 802/2010.
Kiedy należy się ekwiwalent za odzież roboczą?
W Kodeksie pracy można znaleźć także informację o tym, że „pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy” – Kodeks Pracy art. 237 paragraf 7. Jeśli pracodawca nie dostarcza odzieży roboczej, to pracownikowi przysługuje tzw. ekwiwalent za odzież roboczą.
Zgodnie z paragrafem 2, ekwiwalent musi uwzględniać aktualne ceny rynkowe i jest zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych – nie podlega opodatkowaniu (Ustawa z dn. 26 VII 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 21 ust. 1. pkt.11).
Co ważne, ekwiwalent jest obowiązkowy nie tylko wyłącznie wtedy, gdy przysługuje pracownikowi ubranie robocze. Pracodawca zobowiązany jest wypłacać ekwiwalent również wtedy, gdy stawia wymogi dot. stroju reprezentatywnego, np. określone barwy stroju czy dodatki. Ten ekwiwalent jest wyjątkowo niekorzystny dla pracodawcy, gdyż nie jest uznawany za koszty uzyskania przychodu (Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dn. 15 II 1992 r.).
Pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości cen rynkowych, lecz jego częstotliwości nie reguluje prawo. To, co ile będzie wypłacany ekwiwalent ustalane jest indywidualnie między pracodawcą a pracownikami.
Pranie odzieży roboczej – kto jest za to odpowiedzialny?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami to pracodawca jest odpowiedzialny za:
- pranie,
- konserwację,
- naprawę,
- odpylanie,
- i odkażanie ubrań roboczych.
O tym obowiązku kodeks pracy informuje w artykule 237 paragrafu drugiego.
Jaki jest okres używalności odzieży roboczej?
Okres użytkowania odzieży nie jest uregulowany w polskich normach prawnych. Powinien być on dopasowany do stanowiska pracy i zapewniać pełen komfort pracownikom, by nie byli zmuszeni do niehigienicznych warunków pracy. Najczęściej okres używalności jest odnotowany w wewnątrzzakładowych przepisach.
Jak zaoszczędzić na odzieży ochronnej?
W dużych przedsiębiorstwach zakup odpowiedniego stroju może wiązać się ze sporymi zobowiązaniami finansowymi. W takim przypadku warto rozważyć leasing odzieży ochronnej BHP. Jest to sposób na sporą oszczędność, która dodatkowo będzie zwiększać miesięczne koszty przedsiębiorstwa, co wpłynie pozytywnie na zmniejszenie podatków.
Niemniej jednak, warto pamiętać, że takie ubranie traktuje się jako pożyczone mienie. Pracownik i pracodawca ponoszą za nie odpowiedzialność materialną. Jeśli dojdzie do jego uszkodzenia, to pracodawca jest zobowiązany oddać kwotę równą niezamortyzowanej części wyposażenia.
