Zarządzanie materiałem na magazynie

Zarządzanie materiałem na magazynie

Spis Treści:

Jak zarządzać materiałem na magazynie?

W myśl filozofii Lean Manufacturing, magazynowanie nie jest procesem generującym wartość dodaną. Znaczy to tyle, że klient nie jest skłonny płacić za żadne związane z nim koszty. Jest to jednak proces kluczowy w generowaniu wyrobu końcowego, którego sprzedaż stanowi podstawę utrzymania się firm produkcyjnych.

Efektem tego jest konflikt interesów pomiędzy stanami magazynowymi – zamrożone środki finansowe, a bezpieczeństwem produkcji – zabezpieczenie surowcowe. Dla płynności procesów konieczne jest określenie krytycznych indeksów i sposobu zarządzania nimi.

W tym celu dokonuje się podziału materiałów magazynowych, następnie podejmuje decyzję dotyczącą grupy indeksów traktowanych jako krytyczne dla bezpieczeństwa procesu. Niniejszy artykuł ma za zadanie przybliżyć problematykę zarządzania materiałem na magazynie.

Podział materiałów magazynowych

Możemy wyróżnić co najmniej kilka rodzajów materiałów magazynowych w zależności od przyjętych kryteriów podziału.

Pierwszym z nich może być zastosowanie. Kierując się tym kryterium mamy materiały eksploatacyjne i stosowane bezpośrednio do produkcji. Podstawą do zakwalifikowania materiału może być na przykład sposób wywołania z magazynu. Jeżeli następuje to poprzez zlecenie produkcyjne, wówczas materiał traktujemy jako produkcyjny.

Jako inny wyróżnik możemy przyjąć normy materiałowe. W myśl tego materiał indeksowany normą np. DIN 127 – podkładki sprężyste standardowe, traktujemy jako normalia (element zakupowy znormalizowany). Dodatkowo traktowanie materiału jako normalia może determinować duża ilość używana w różnych zleceniach.

Kolejnym z kryteriów może być kształt dostarczonego surowca. W tej sytuacji wyróżniamy m.in.: arkusze (np. blachy), rury, pręty, wałki, kształtowniki.

Kluczowym kryterium z punktu widzenia stanów magazynowych jest sposób pozyskania indeksu magazynowego. Uwzględniając jako dominujące to kryterium, możemy wyróżnić materiały zakupowe i półprodukty. Półproduktami traktując wszelkie surowce do dalszej produkcji wykonane we własnym zakresie lub w postaci kooperacji zewnętrznej. Podział taki będzie wpływał istotnie na sposób ustalania stanów magazynowych.

Wybór najważniejszego podziału jest kwestią indywidualną danego przedsiębiorstwa, jak i zależy od specyfiki branży działania danego podmiotu gospodarczego. Przykładem niech będzie przemysł spożywczy, w którym kluczowym czynnikiem jest termin przydatności do spożycia. Determinuje on w znacznej mierze czas rotacji na magazynie.

Sposób ustalania stanów magazynowych – min/ max

Niezależnie od zapotrzebowania do bieżącej produkcji funkcjonują na magazynie indeksy, które musimy przechowywać i śledzić ich zużycie. Dla bezpieczeństwa procesu, zużycie to powinno mieścić się w określonych ramach zwanych stanami minimalnymi i maksymalnymi. Są one definiowane zarówno z uwzględnieniem prognoz/ zamówień, jak i historycznego zużycia.

Istnieje kilka możliwości ustalania poziomu zapasów na poszczególnych indeksach materiałowych. Kierując się wielkością zapasów pod względem wartościowym możemy ustalić maksymalny możliwy kapitał zamrożony w materiale, który daje nam bezpieczeństwo zarówno produkcji jak i jest akceptowalny pod względem finansowym. Podejście takie można wykorzystać w przypadku materiałów o dużej wartości jednostkowego zakupu, lub w przypadku konieczności zakupu znacznej ilości surowca. Następnym z kryteriów jest czas rotacji indeksu, oraz czas odbudowy stanu maksymalnego. Jak wspomniano wcześniej czas rotacji jest istotny zwłaszcza przy pozycjach magazynowych charakteryzujących się krótkim terminem przydatności do użycia.

Czas odbudowy stanów magazynowych

Rozważając materiały zakupowe kluczowym dla czasu odbudowy zapasów jest tzw. lead time, czyli okres od złożenia zamówienia do dostarczenia przez dostawcę. Jeżeli uznamy, że materiał podlega procesowi kontroli dostaw, wówczas również ją należy uwzględnić do określania całkowitego czasu dostępności dla produkcji.

Inaczej sytuacja wygląda, gdy indeks materiałowy powstaje jako półprodukt. Wówczas pod uwagę bierzemy nie tylko czas realizacji zamówienia na surowce, lecz również czas technologiczny potrzebny na wykonanie tego półproduktu. Warto również rozważyć średnią dostępność zasobów zaangażowanych w proces, zwłaszcza jeżeli w grę wchodzą stanowiska specjalistyczne.

Indeksy zarządzane wg stanu magazynu

W przypadku dużej ilości indeksów materiałowych proces utrzymywania stanów magazynowych min/max może być zarówno czasochłonny jak i powodować zamrożenie kapitału. Nie jest to uzasadnione w każdym przypadku. Przykładem takiego materiału mogą być standardowe materiały hutnicze dostępne np. w ciągu 2-3 dni. Są jednak materiały/ półprodukty o specyficznych właściwościach lub procesach produkcyjnych, które charakteryzują się długim czasem odbudowania zapasów. Jeżeli są one uznane jako strategiczne dla procesów/ klientów wówczas możemy zastosować dla nich zarządzanie poprzez stany magazynowe.

Odrębną grupę stanowią surowce, półprodukty i produkty dla których ustalone są terminy przydatności do zużycia. Ponieważ kryterium czasowe jest bardzo istotne poza stanami magazynowymi zwykle dodatkowo stosuje się dla wykorzystywania tego typu indeksów strategię FIFO.

Korelacja stanów magazynowych i planowanego zapotrzebowania

Ustalenie zarządzania stanami magazynowymi, nie powinno mieć charakteru stałego. Warto wziąć pod uwagę na przykład sezonowość realizacji zleceń w kontekście planowanego zapotrzebowania. Inaczej będzie ono wyglądało przy produkcji ozdób świątecznych w trakcie całego roku, a inaczej u progu „sezonu”. Prognozowana większa sprzedaż powinna mieć odzwierciedlenie w zapasach magazynowych. Podobny wpływ na niektóre branże mają również panujące mody, jak można to zauważyć chociażby w branży meblarskiej. Planowana, lub przeprowadzana kampania reklamowa jest w jakimś stopniu również determinująca poziom zapasów.

Uzyskiwanie danych historycznych dotyczących zużycia surowca

Czynnikiem, który również warto wziąć pod uwagę przy zarządzaniu stanami magazynowymi są dane historyczne opisujące przebieg faktycznego zużycia w zakładanym przedziale czasowym. Podobnie jak planowane zapotrzebowanie, informacje uzyskane w ten sposób powinny jednak być tylko pomocą w określaniu stanów min/max. Analogicznie należy zwrócić uwagę, jeżeli w ofercie znajdują się produkty o charakterze sezonowym. Znacznym ułatwieniem do analizy danych historycznych jest stosowanie systemów informatycznych. Dzięki nim mamy dostęp nie tylko do rzeczywistego zużycia materiałowego, ale jest też szansa na analizę ilości materiału która powstała na pokrycie braków jakościowych.

Sezonowość zakupów surowców

Pojęcie sezonowości nie dotyczy wyłącznie sprzedaży. Może również występować
w przypadku surowców, jak chociażby w przypadku branży spożywczej dla produkcji surówek. Raz możemy wykorzystywać produkty pochodzenia polskiego, poza sezonem producent może używać surowców importowanych.

Podsumowując, zarządzanie materiałem na magazynie jest procesem skomplikowanym. Głównym problemem jest tutaj konflikt interesów między obszarem magazynu/ logistyki, a działem produkcji oraz sprzedaży. Z jednej strony celem magazynu jest posiadanie jak najmniejszych stanów magazynowych zarówno pod względem wartościowym jak i ilościowym, z drugiej sprzedaż wymaga od produkcji terminowości realizacji zleceń, a produkcja oczekuje bezpieczeństwa surowców/ półproduktów od magazynu. Ilość czynników wpływających na wybór właściwych wartości wspomaga podejmowanie decyzji. W tym przypadku to głównie na dziale logistyki spoczywa zadanie ustalenia optymalnych wielkości. Rozpatrując materiały będące półproduktem kluczowa jest również współpraca z działem technologicznym pod względem stosowania poprawnych, zgodnych z rzeczywistością technologii. Pod względem zaś kompleksowych danych niezastąpiony staje się system informatyczny, pozwalający w sposób optymalny zebrać te dane.

Sprawdź nasz System Zarządzania Magazynem WMS

Jeżeli uważasz, że w Twojej produkcji przyda się usprawnienie funkcjonowania, wypróbuj nasze bezpłatne 14-dniowe demo i sprawdź jaką wartość możemy Ci zaoferować. Chętnie pomożemy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *