Ograniczenie kosztów to jedna ze strategii zwiększania zysków firm produkcyjnych. Rzetelna analiza pozwala na zredukowanie technicznych kosztów. Dzieje się to np. poprzez wdrożenie nowej, bardziej wydajnej technologii, lepsze gospodarowanie materiałami oraz dostępnością maszyn itp. Każda firma dąży do dokładnego zdefiniowania i analizy ponoszonych kosztów. Jest to niezbędne do celów podatkowych. Ma też istotny wpływ na planowanie, wdrażanie i ocenę efektywności przeprowadzonych działań optymalizacyjnych.
Koszty produkcji obejmują wydatki, które są związane w sposób bezpośredni z produkowanym wyrobem a także takie, które są z nim powiązane pośrednio. W dzisiejszym wpisie przedstawiamy w pigułce najważniejsze informacje dotyczące kosztów produkcji oraz sposobów ich rozliczania.
Spis Treści:
- Koszty bezpośrednie i pośrednie produkcji
- Koszty bezpośrednie produkcji
- Przykłady kosztów bezpośrednich produkcji:
- Pośredni koszt produkcji
- Przykłady kosztów pośrednich produkcji:
- Koszty pośrednie produkcji – podział
- Koszty pośrednie – podział na stałe oraz zmienne
- Rozliczenie kosztów pośrednich i bezpośrednich w firmie
- Koszt a wydatek – różnice
- Kiedy wydatek staje się kosztem
Koszty bezpośrednie i pośrednie produkcji
Na wydatki produkcyjne składają się zarówno koszty bezpośrednie i pośrednie produkcji. Dodatkowo, analizując koszty pośrednie wyodrębnia się stałe koszty pośrednie produkcji oraz koszty zmienne. W jaki sposób dokonuje się podziału?
Rozdział na koszt bezpośredni i pośredni można dokonać na podstawie analiz interpretacji bądź przy pomocy tzw. metody memoriałowej. Metoda memoriałowa zakłada, że koszty bezpośrednie są związane z osiąganymi przez firmę przychodami i niezbędne do wytworzenia produktów, a koszty pośrednie to dodatkowe koszty ponoszone przy prowadzeniu przedsiębiorstwa
Podział na koszt bezpośredni i pośredni ma szczególnie istotne znaczenie przy prowadzeniu księgi handlowej w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości. Warto więc przeanalizować i zrozumieć rodzaj kosztów pośrednich i kosztów bezpośrednich dokładniej.
Koszty bezpośrednie produkcji
Koszty bezpośrednie są związane z osiąganymi przez firmę przychodami. Zgodnie z definicją zalicza się do niego “wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia, inne koszty poniesione, które są związane z dostarczeniem produktu do miejsca i stanu, w jakim znajduje się w dniu wyceny”. Koszty bezpośrednie to przede wszystkim towary handlowe, koszt usług obcych, materiały niezbędne do produkcji oraz wynagrodzenia bezpośrednie pracowników produkcyjnych. Są to koszty, bez których firma nie byłaby zdolna do wytworzenia produktu. Koszty bezpośrednie to także wszelkiego rodzaju usługi podwykonawców, nawet nie związanych bezpośrednio z branżą, np. koszt maszyn, z których korzystamy na co dzień.
Przykłady kosztów bezpośrednich produkcji:
- materiały do produkcji,
- towary handlowe,
- wynagrodzenie dla pracowników produkcyjnych,
- maszyny, urządzenia, narzędzia produkcyjne,
- koszty usług obcych.
Pośredni koszt produkcji
Pośrednie koszty są rozumiane jako takie, które ponosi firma produkcyjna w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jednak nie można go wiązać bezpośrednio z produkowanym wyrobem. W przeciwieństwie do kosztów bezpośrednich to takie, które nie mają wpływu na uzyskanie przychodu. Słowem: nie są częścią kosztu wytworzenia produktu. Koszty pośrednie to wydatki, które przedsiębiorcy muszą ponieść, ale bardzo często bez nich byliby w stanie prowadzić firmę.
Przykłady kosztów pośrednich produkcji:
- koszt mediów,
- wydatki ponoszone na firmowy leasing, najem,
- reklama, promocja,
- koszt utrzymania biura i administracji,
- paliwo,
- ubezpieczenia,
- szkolenia,
- koszty magazynowania.
Koszty pośrednie produkcji – podział
W związku z tym, że ten rodzaj kosztów nie wynika bezpośrednio z dokumentów źródłowych i nie można go przekładać go “1 do 1” na wyrób, do rozliczenia na konkretne wyroby w przyjętym okresie rozliczeniowym używa się kategorii – tzw. kluczy podziałowych. Koszty pośrednie możemy analizować w ramach poniższych kategorii:
- wydatki wydziałowe (m.in. materiałów pomocniczych wykorzystywanych przez wydziały podstawowe, zużycie materiałów, konserwacja, naprawy środków trwałych, amortyzacja np. urządzeń produkcyjnych, koszty paliwa i energii, wynagrodzenia pracowników administracji wydziałów itp.).
- ogólne koszty zarządu (koszty administracyjno-gospodarcze tj. wynagrodzenia zarządu, podróże służbowe, koszty biurowe a także koszty ogólnoprodukcyjne np. koszty utrzymania obiektów np. magazynów, straż przemysłowa),
- koszty sprzedaży (koszty opakowań używanych do zabezpieczenia towaru podczas transportu, koszty załadunku i wyładunku, ubezpieczeń, reklamy, uczestnictwa w targach itp.
- wydatki zakupowe (a w ich ramach opłaty przewoźników, spedytorów, ubezpieczenia towarów podczas transportu itp.). (E.Nowak 2016, T. Naumiuk, 2012).
Koszty pośrednie – podział na stałe oraz zmienne
Do kosztów pośrednich zmiennych zalicza się takie koszty, które zmieniają się proporcjonalnie do zmian rozmiarów działalności. Dla przykładu koszty oprzyrządowania, których zużycie zależy od czasu pracy maszyn zalicza się kosztów zmiennych.
Do kosztów stałych zaś zalicza się koszty, które są ponoszone nawet wtedy, gdy firma nic nie produkuje. Wzrost lub spadek wielkości produkcji nie przekłada się na zmiany wysokości kosztów stałych. Dobrym przykładem kosztu stałego jest amortyzacja linii produkcyjnej – niezależnie od wielkości produkcji w danym miesiącu całkowity koszt amortyzacji będzie taki sam.
Rozliczenie kosztów pośrednich i bezpośrednich w firmie
Możemy wyróżnić dwa sposoby rozliczenia kosztów w firmie. Najczęściej wybieraną, szczególnie przez przedsiębiorców z uproszczoną księgowością jest metoda kasowa. Metoda ta zakłada, że dzień wystawienia faktury jest dniem poniesienia kosztu – niezależnie od jego rodzaju.
Drugi sposób rozliczenia określany jest jako metoda memoriałowa. W tej metodzie koszty bezpośrednie rozlicza się w roku, w którym został osiągnięty przychód im odpowiadający, zaś w przypadku kosztów pośrednich określamy je według daty wystawienia faktury.
Koszt a wydatek – różnice
Aby najłatwiej rozróżnić koszt a wydatek należy określić cel jaki kryje się za tymi pojęciami. Dla wyjaśnienia tematu, najlepiej posłużyć się przykładem: właściciel firmy produkcyjnej, aby wytworzyć jakiś produkt, np. stół, musi liczyć się z kosztami samej produkcji – materiału, sprzętów, czynszu za wynajem hali produkcyjnej a nawet zużycie narzędzi – to elementy kosztów wytworzenia. Oczywiście jest to koszt, dzięki któremu będzie on mógł produkować, a potem sprzedać wytworzony towar.
Inaczej jest w przypadku wydatku – jego cel nie jest już istotny. Wydatkiem może być zakup materiału niezbędnego do produkcji, który nie będzie w pełni wykorzystany – stworzy się nakład, wydatek bądź strata. Podsumowując:
- Koszt – to świadome i uzasadnione użycie zasobów finansowych firmy, powiązany z koniecznością utrzymania firmy. Koszty są zawsze powiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej
- Wydatek – to każdy rozchód nakładu finansowego, bez względu na cel. Wydatek więc nie musi być ściśle związany z produkcją czy też realizacją usług.
Kiedy wydatek staje się kosztem
Faktem jest, że często granice pomiędzy wydatkami a kosztami rozmywają się. Dzieje się tak, ponieważ w danej firmie produkcyjnej wydatek i koszt może występować w tym samym czasie. Dobrym przykładem może być zakup paliwa – kiedy właściciel firmy opłaca rachunek za tankowanie, ma do czynienia z wydatkiem. Sytuacja zmienia się, kiedy zużywa paliwo na dojazd do klienta – wtedy zakup staje się kosztem. Łatwo więc podsumować, że koszty w odróżnieniu od wydatków wiążą się ze zużyciem (cel) a nie z samym dokonaniem zakupu. Na koniec warto wspomnieć, że każdy przedsiębiorca ma styczność z wydatkami, które nie są już kosztami. Dla przykładu:
- spłaty rat kredytu;
- opłata podatku dochodowego;
- wypłaty zaliczek;
- wypłaty pożyczek.
Dobrze jest znać różnicę pomiędzy kosztem a wydatkiem, ponieważ jest to istotne przy wykazywaniu kosztów uzyskania przychodu i obliczeń podstaw podatkowych. Ułatwia to także określenie kosztów prowadzenia działalności i w efekcie realnego dochodu. Ostatecznie najlepiej będzie wiedział jak ekonomicznie i efektywnie zarządzać firmowymi finansami.
Podział kosztów w firmie to zadanie, któremu musi sprostać każdy przedsiębiorca. Poprawne kategoryzowanie wydatków firmy może wiązać się z wątpliwościami i wieloma pytaniami. Zawsze można kierować się przepisami rachunkowymi bądź wystąpić do urzędu skarbowego z prośbą o indywidualną interpretację.
Zapytaj o wsparcie
Potrzebujesz wsparcia lub doradztwa, z zakresu optymalizacji i poprawy zarządzania magazynem? Skontaktuj się z nami i zobacz nasz system do magazynu.